Twój koszyk jest pusty

Dwór w Drzewicy

  • dwór w Drzewicy

    Autor: Aleksandra Szafrańska-Dolewska, 2017 r.

Informacje ogólne

Lokalizacja: województwo łódzkie, powiat opoczyński, gmina Drzewica

Rodzaj obiektu:
Dwór
Zastosowanie:
własność prywatna
Stan zachowania:
Niszczejący
Zespół:
dworsko-parkowy
Skład zespołu:
dwór, park
Numer rejestru zabytków:
46/A
Data wpisu:
28 Kwi, 1980

Posiadasz więcej informacji
o obiekcie? Skontaktuj się z nami!

Zapoznaj się z historią dworu w Drzewicy

Przeczytaj więcej informacji o dworze w Drzewicy. Poznaj jego historię. Miłego czytania!

Właściciele i majątek

Najstarsza wzmianka o Drzewicy pochodzi z I połowy XIII wieku. Wtedy to należała ona do komesa Gosława (zm. w 1251 roku syna Budziwoja i wnuka Wincemira), uważanego za protoplastę rodu Drzewickich herbu Ciołek – otrzymał ją od księcia Konrada Mazowieckiego za zasługi w walce z Prusami. Potomkowie Gosława byli właścicielami Drzewicy przez ponad 500 lat, a ich działalność przyczyniła się do znacznego rozkwitu miasta.

Po Gosławie majątek odziedziczył syn Wojciech, któremu przypisuje się ufundowanie w 1315 roku kościoła w Drzewicy. Zmarł on w 1321 roku. Kolejnym właścicielem był jego syn – komes Mikołaj, zmarły w 1339 roku. Syn Mikołaja, Andrzej Drzewicki, sędzia w Opocznie (1361 rok) i świadek w sądzie w Sandomierzu (1373 rok), ożenił się z Otylią Rawiczówną, z którą miał syna Bogusława (ur. w 1350 roku). Andrzej zmarł w 1385 roku, zaś Otylia w 1382 roku. Bogusław z małżeństwa z Beatą z Gryfów miał pięciu synów – Mikołaja (ur. w 1380 roku), Piotra (ur. w 1380 roku), Jakuba (ur. w 1390 roku), Klemensa (ur. w 1390 roku) i Jana (ur. w 1410 roku). Mikołaj był pisarzem ziemskim krakowskim w latach 1413-1414. Od 1425 roku pełnił funkcję sekretarza królewskiego i posła do Rzymu, a od 1431 roku zastępował podkanclerzego. W 1431 roku został archidiakonem warszawskim, a w 1433 roku kustoszem sandomierskim. W 1462 roku wraz z bratem Janem postawił w Drzewicy nowy murowany kościół. Klemens studiował na Akademii Krakowskiej. Od 1421 roku był plebanem w Drzewicy, następnie kanonikiem poznańskim i pisarzem publicznym.

W 1429 roku Mikołaj, Jan, Klemens, Jakub i Piotr wybrali się do Nieszawy, gdzie Władysław Jagiełło nadał Drzewicy prawa miejskie magdeburskie na mocy przywileju z dnia 5 maja 1429 roku.

Po ojcu majątek w Drzewicy odziedziczył Jakub. Ożenił się on z kasztelanką rawską, Katarzyną Korabiewską herbu Ossoria z Popienia i Złotnik. Urodziła mu czterech synów – Mikołaja, Jakuba, Feliksa i Waleriana. Mikołaj był słuchaczem Akademii Krakowskiej, a od 1467 roku proboszczem w Drzewicy. Feliks od 1505 roku był kanonikiem poznańskim. Walerian w 1508 roku został kanonikiem poznańskim, a w 1510 roku krakowskim.

Majątek w Drzewicy po ojcu odziedziczył Jakub Drzewicki, kasztelan żarnowski. Z małżeństwa z Katarzyną Libiszowską herbu Wieniawa miał liczne potomstwo – Macieja (ur. w 1467 roku), Adama, Walentego, Jana, Hieronima, Waleriana, Wojciecha, Piotra, Jakuba, Bartłomieja, Jakuba II, Ewę, Elżbietę i Katarzynę. Najbardziej znanym z potomków Jakuba był Maciej Drzewiecki. Pobierał on nauki we Włocławku i Krakowie, gdzie był uczniem Filipa Kallimacha. Był zaufanym człowiekiem Jana Olbrachta - do 1492 roku pełnił funkcję sekretarz kancelarii koronnej, a w 1497 roku został pierwszym sekretarzem. W 1501 roku mianowano go podkanclerzym koronnym. Po śmierci Olbrachta jego rola na dworze gwałtownie zmalała, jednak zachował urząd. W 1505 roku z trudem udało mu się otrzymać biskupstwo przemyskie. W 1505 roku podpisał konstytucję Nihil novi na sejmie w Radomiu. Podpisał również dyplom elekcji Zygmunta I Starego na króla Polski i wielkiego księcia litewskiego na sejmie w Piotrkowie 8 grudnia 1506 roku. Po elekcji Zygmunta I Starego popadł w konflikt z kanclerzem Janem Łaskim. W 1510 roku został kanclerzem wielkim koronnym. W 1513 roku wybrano go na biskupa kujawskiego, przez co musiał zrezygnować z kancelarstwa na sejmie w 1515 roku.

Maciej Drzewiecki w imieniu króla Zygmunta I Starego jako prawnego opiekuna małoletniego Ludwika Jagiellończyka, przyczynił się do wyboru Karola V Habsburga na cesarza rzymskiego we Frankfurcie w 1519 roku. Po śmierci Jana Łaskiego, na życzenie królowej Bony, został mianowany przez króla arcybiskupem gnieźnieńskim – miało to miejsce 12 czerwca 1531 roku. Mikołaj rezydował głównie w Łowiczu, skąd jeździł na kapituły do Gniezna. Brał czynny udział w polityce, zwłaszcza w czasie sejmów piotrkowskich w 1534 roku.

W latach 1527-1535 Maciej Drzewicki wybudował w Drzewicy zamek w stylu gotycko-renesansowym. Stanął on na skraju miasta, nad rzeką Drzewiczką, otoczony był dwiema fosami i dzielącym je wałem ziemnym. Budowla stanęła na planie regularnego, zbliżonego do kwadratu prostokąta. W jej systemie obronnym istotną rolę odgrywały cztery kwadratowe wieże usytuowane w narożach założenia. Do 1650 roku stanowił on rezydencję rodu Drzewickich. W 1535 roku w czasie podróży do Krakowa zachorował i zmarł w Łowiczu 22 sierpnia 1535 roku. Został pochowany w katedrze gnieźnieńskiej, gdzie zachowała się płyta nagrobna.

Wróćmy jednak do dziedziców Drzewicy… Jakub Drzewicki zginął w 1497 roku podczas odwrotu wojsk z wyprawy wołoskiej.

Kolejnym właścicielem Drzewicy od 1508 roku został Adam Drzewicki. Od 1501 roku był on łożniczym królewskim, od 1509 roku podstolim krakowskim, od 1511 roku podkomorzym sandomierskim, od 1515 roku kasztelanem małogoskim i radomskim. W 1513 roku razem z bratem Maciejem dostał konsens królewski na wykupienie starostwa szydłowieckiego z rąk Kurozwęckich, a w 1515 roku starostwa inowłodzkiego od Leżańskiego. W 1518 roku wraz z bratem otrzymał nadanie królewskie na starostwo inowłodzkie, a rok później na starostwo ryczywolskie. Adam ze związku z Anną z Naramowic herbu Łodzia pozostawił siedmiu synów - Juliana, Jana, Macieja, Jerzego, Andrzeja, Jakuba i Adama oraz dwie córki – Annę i Barbarę. Adam umarł 6 maja 1534 roku.

Drzewicę odziedziczył Andrzej Drzewicki. Od 1569 roku posiadał wójtostwo opoczyńskie. Miał dwóch synów – Adama i Wawrzyńca, którzy po jego śmierci 6 maja 1534 roku przejęli Drzewicę.

Ostatnim Drzewickim w Drzewicy był Hieronim, wojewoda lubelski. Po jego bezpotomnej śmierci, majątek wraz z zamkiem od siostry zmarłego, Konstancji Sołtykowej, kupił Fabian Kazimierz Szaniawski herbu Junosza. Urodził się on w 1700 roku, był synem Kazimierza Szaniawskiego, podczaszego trockiego i Zofii Zuchorskiej. Po przedwczesnej śmierci rodziców (1706 i 1714), opiekę nad małoletnim Fabianem objął brat jego ojca, Konstanty Felicjan Szaniawski - biskup włocławski i krakowski, scholastyk wileński, kanonik warmiński, regent kancelarii większej koronnej, duchowny referendarz wielki litewski, założyciel Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach oraz seminarium w Krakowie na Stradomiu. Zapisał bratankowi dobra w ziemi warszawskiej, pałac w Warszawie przy ul. Senatorskiej oraz dworek na Solcu, 252 233 zł 28 gr w gotówce oraz 398 grzywien srebra.

Około 1720 roku Fabian ożenił się z Eleonorą Potocką herbu Pilawa, córką kasztelana bełskiego Piotra Jana Dominika Potockiego i podkomorzanki lwowskiej Katarzyny Chodorowskiej herbu Korczak, bratanicą biskupa warmińskiego Teodora Potockiego. Mieli przynajmniej sześcioro dzieci – Filipa Neriusza Nereusza (ur. w 1727 roku), Antoninę (ur. w 1730 roku), Ludwikę (ur. w 1730 roku), Zofię (ur. w 1730 roku), Teodora (ur. w 1731 roku) i Annę Rozalię (ur. w 1731 roku).

Od 1718 roku Fabian obejmował starostwo kąkolewnickie z cesji Adama Szaniawskiego (21 września 1725 roku uzyskał dla żony ius communicativum na tym starostwie). W 1723 roku został starostą grodowym sochaczewskim. Po ślubie otrzymał z cesji teścia starostwo czerkaskie w województwie kijowskim. Po śmierci teściowej w 1723 roku, przejął 22 marca 1727 starostwo mostowskie w województwie bełskim i wkrótce również na nim otrzymał ius communicativum dla żony. Na sejmie w 1724 roku był posłem z ziemi sochaczewskiej. 24 października 1725 roku otrzymał rotmistrzostwo chorągwi pancernej w armii koronnej po zmarłym Adamie Szaniawskim. Jako poseł brał też udział w sejmie w 1726 roku. 11 marca 1732 roku mianowano go łowczym wielkim litewskim. Po śmierci króla Augusta II, podczas bezkrólewia, 18 marca 1733 roku wybrano go sędzią kapturowym na sejmiku w Sochaczewie, a także posłem na sejm elekcyjny. 12 września 1733 roku oddał głos wraz z województwem rawskim na Stanisława Leszczyńskiego.

Fabian Szaniawski zmarł 22 listopada 1734 roku. Został pochowany w 1735 roku, prawdopodobnie w kościele Pijarów w Łukowie. Eleonora w 1736 roku ponownie wyszła za mąż za Antoniego Grodzickiego herbu Łada, starostę kąkolewnickiego, któremu urodziła córkę Anielę. Zmarła w 1742 roku.

Fabian pozostawił Drzewicę swojemu najstarszemu synowi – Filipowi Nariuszowi Nareuszowi Szaniawskiemu. Od grudnia 1744 roku Filip był żonaty z Ludwiką Załuską herbu Junosza, starościanką rawską, córką Józefa Załuskiego i Zofii Jaksa-Dębickiej herbu Gryf. Para doczekała się czterech córek i sześciu synów – Fabiana (ur. w 1753 roku), Ludwiki Scholastyki (ur. w 1755 roku), Zofii (ur. w 1760 roku), Marianny Marcjanny (ur. w 1760 roku), Kazimierza (ur. w 1760 roku), Józefa (ur. w 1760 roku), Ewy (ur. w 1760 roku), Andrzeja (ur. w 1763 roku), Kajetana (ur. w 1771 roku) i Wincentego Michała (ur. w 1774 roku).

27 września 1746 roku Filip uzyskał starostwo radzickie w powiecie opoczyńskim z cesji ojczyma, podczaszego zatorskiego i oświęcimskiego, Antoniego Grodzickiego. W 1748 roku wraz z bratem Teodorem dokonał podziału dóbr. Zostawił sobie w powiecie opoczyńskim dobra Drzewica, obejmujące miasto Drzewica, wsie: Brusłowiec, Jelna, Strzyżów, Żardki Duże i Małe, Gielniów z miastem Gielniów, Brzezinki i Wywóz, pustkowie Gułki oraz młyny Rożek i Tartak, miasto Nieznamierowice oraz wsie Bielowice i Mroczków. W powiecie radomskim posiadał wsie Goździków, Stoczki i młyn Krzywa Struga, w sieradzkim - wsie Bieśniec, Brożki, Burdynówka, Stolec i pustkowie Dąbrowa, zaś w ziemi rawskiej Domaniewice i Mysłakowice. W 1752 roku Filip otrzymał starostwo kąkolownickie w ziemia łukowskiej. Został wybrany na sejmiku w Rawie 27 sierpnia 1760 roku na posła na sejm warszawski w 1760 roku.

W 1760 roku Szaniawski zaczął inwestycje gospodarcze w swoich dobrach w Drzewicy. Rozpoczął budowę w pobliżu miasta odlewni i wielkiego pieca hutniczego, jednego z najnowocześniejszych w ówczesnej Polsce tworząc tym samym w Drzewicy ośrodek hutniczy „Kuźnice”. W dolinie rzeki Drzewiczki utworzono duży staw, a spiętrzenie wody wykorzystywano do uruchomienia kół napędowych w zakładach metalowych.

12 grudnia 1766 roku otrzymał od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego przywilej na założenie w Drzewicy cechu rzemieślniczego fabrykantów i rzemieślników. Szaniawski dla potrzeb zakładu hutniczego spiętrzył wody Drzewiczki. Sprowadził z zagranicy za zgodą króla mistrzów, rzemieślników i założył manufaktury. W Drzewicy zaczęły powstawać wytwórnie pieców kaflowych i powozów (karet, kolasek), kapeluszy, angielskich siodeł i chomąt, warsztaty rymarskie, browar oraz persjarnia, produkująca znane w kraju pasy jedwabne. Dzięki prężnie działającej gospodarce w Drzewicy powstał rynek, który zabudowano murowanymi budynkami.

Filip Szaniawski 6 września 1764 roku podpisał z ramienia województwa rawskiego elekcję Stanisława Augusta. 11 marca 1765 roku został szambelanem królewskim. 24 sierpnia 1767 roku na sejmiku w Gąbinie został wybrany posłem z ziemi gostyńskiej na sejm. 8 maja 1770 roku został kawalerem Orderu św. Stanisława. Prawdopodobnie zaraz potem otrzymał Order Orła Białego. Sejm rozbiorowy w latach 1773–1775 powołał go w skład komisji, mającej na cel rozsądzenia spraw dotyczących dóbr majątkowych i spraw spadkowych. Sam wszedł wówczas w posiadanie dóbr w województwie sandomierskim. 3 maja 1777 roku został starostą bolesławskim.

W połowie XVIII wieku Filip Szaniawski, wybudował nieopodal zamku nowy drewniany pałac w stylu renesansowym. Opuszczony przez właścicieli zamek przejęły zakonnice benedyktynki, którym wcześniej spłonął kościół i klasztor położone w pobliżu zamku. Przebudowały one część wschodnią zamku adaptując budynek gospodarczy na kaplicę.

W dniu 18 lipca 1787 roku do Drzewicy przybył król Stanisław August Poniatowski, jadąc z Krakowa przez Opoczno do Warszawy. Zatrzymał się w pałacu i goszczony był przez Ludwikę Szaniawską.

Liczne inwestycje w hutnictwo pociągnęły za sobą ogromne fundusze i doprowadziły do sporego zadłużenia dóbr dziedzicznych Szaniawskiego, który pod koniec życia miał duże kłopoty z wierzycielami. 12 marca 1781 roku Szaniawski spisał w Dorotce testament. Zmarł w 1782 roku w dobrach Drzewica. Został pochowany w tamtejszym kościele parafialnym.

Drzewicę po ojcu przejął Fabian Szaniawski, urodzony 17 kwietnia 1753 roku. Jego żoną była Konstancja Starzyńska herbu Lis, córka Karola Starzyńskiego. Małżonkowie doczekali się dwóch córek – Ludwiki (ur. w 1789 roku) i Adolfy Joanny Ludwiki (ur. i zm. w 1791 roku).

W kwietniu 1809 roku arcyksiążę austriacki Ferdynand stanął z armią na postój w Drzewicy, po czym przekroczył linię graniczną Księstwa Warszawskiego na Pilicy. Arcyksiążę Ferdynand kwaterował wówczas w pałacu wraz z oficerami, wśród których znajdował się także rotmistrz kawalerii węgierskiej, baron Franciszek Ksawery Reisky (ur. 1 września 1786 roku w parafii Suttom w Czechach). Poznał on tam jedynaczkę Konstancji i Filipa Szaniawskich, Ludwikę. W bitwie pod Raszynem, stoczonej 19 kwietnia 1809 roku, rotmistrz Reisky został ciężko ranny. Cofając się tym samym szlakiem, po dotarciu do Drzewicy, nie będąc w stanie odbywać dalszej drogi, ranny wyraził życzenie pozostawienia go we dworze Szaniawskich, gdzie opiekowała się nim panna Ludwika. Po dojściu do zdrowia, opanowany uczuciem wdzięczności, poprosił o jej rękę. Para pobrała się w 1809 roku w Wiedniu. Urodziło im się dziewięcioro dzieci – Krystyna Anna Emilia (ur. w 1814 roku), Józef Ekmil (ur. w 1815 roku), Czesław Antoni Ignacy (ur. w 1818 roku), Albina Joanna Adela (ur. w 1819 roku), Zofia (ur. w 1820 roku), Emilia (ur. w 1820 roku), Adela (ur. w 1820 roku), Wacława (ur. w 1822 roku) i Artur Wacław Karol (ur. 1825 roku).

Poślubiwszy Ludwikę, Reisky przekazał swój majątek na Węgrzech młodszemu bratu, a sam pozostał w Polsce, mieszkając do końca życia w Drzewicy, stając się z czasem jej dziedzicem.

W lutym 1814 roku miał miejsce pożar - zapalił się drewniany pałacyk. Silny wiatr sprawił, że ogień przerzucił się na dach zamku pokrytego gontem, ogarniając całe wnętrze i wypalając je. Zamek został opuszczony, a zakonnice przeniosły się do Świętej Katarzyny. Zniszczenia dopełniły oddziały Kozaków, które przebywały w tych dniach w Drzewicy po przegranej Napoleona pod Moskwą. Doszczętnie złupiły one resztki uratowanego dobytku.

Baron Reisky nie radził sobie z prowadzeniem zakładu hutniczego, który następnie wydzierżawił i sprzedał warszawskiej spółce „Bracia Evans”. Zmarł w Drzewicy 19 grudnia 1840 roku. Ludwika zmarła 25 marca 1857 roku.

W czasach powstania styczniowego oprócz normalnej produkcji w Kuźnicach Drzewickich kuto kosy i białą broń na potrzeby powstańców. Konsekwencją tego było odebranie Drzewicy praw miejskich w 1869 roku. Odzyskała je dopiero w 1987 roku.

Rodzina Evansów w 1866 roku sprzedała zakład Stanisławowi Lilpopowi i Wilhelmowi Rau. Dwadzieścia lat później właścicielem zakładu został Bank Dyskontowy w Warszawie, który odsprzedał go Samuelowi Hipolitowi Kobylańskiemu. Ten w 1893 roku. przeniósł tu fabrykę swojego dziadka Samuela Gerlacha. Jakość produkowanych tu noży zachwyciła Cara Mikołaja I, który w nagrodę zezwolił, aby wyroby Gerlacha zdobiono koroną. Samuel Kobylański wraz z bratem Bronisławem oraz Karolem Telerem założyli w Drzewicy spółkę „Bracia Kobylański poprzednio S. Gerlach w Warszawie”.

Po Franciszku i Ludwice majątek przejął ich syn, Artur Wacław Karol Reisky. 18 września 1848 roku wziął on w warszawskiej parafii św. Andrzeja ślub z Jadwigą Dionizją Franciszką Topacz-Lubowidzką herbu Kopacz, córką Mateusza Eustachego Michała Topacz-Lubowidzkiego i Tekli Michaliny Franciszki Rotkiewicz herbu Jastrzębiec. Urodziło im się siedmioro dzieci – Teresa Maria Eugenia (ur. w 1849 roku), Flora Tekla Ludwika (ur. w 1852 roku), Stefan Alojzy (ur. w 1853 roku), Tekla Ludwika Florentyna (ur. i zm. w 1853 roku), Kazimierz Leon (ur. w 1855 roku), Hieronim Franciszek (ur. w 1857 roku) i Artur Hieronim Franciszek (ur. w 1857 roku).

Latem 1888 roku po regionie opoczyńskim zorganizował wycieczkę prof. Władysław Łuszczkiewicz. Komisja Historii Sztuki zobowiązała go do opisania i narysowania tamtejszych zabytków. Towarzyszył mu jego uczeń – Stanisław Wyspiański. 3 sierpnia 1888 roku dotarli oni do Drzewicy, gdzie zatrzymali się we dworze Reiskich. Wyspiański wykonał szkice dworu, ruin zamku, kościoła i nagrobków Drzewickich. O wrażeniach Wyspiańskiego z wycieczki i m.in. wizyty w Drzewicy można przeczytać w jego listach do przyjaciela, Józefa Mehoffera:

"Ty siedziałeś kamieniem w jednej dziurze, ja co dzień prawie byłem gdzie indziej, widziałem coraz nowe, coraz piękniejsze rzeczy, ludzi (a propos ludzi - w Opocznie prześliczne, cudownie piękne Żydówki, i nie dziwię się wcale Kazimierzowi Wielkiemu) i jeśli przykro się robiło, gdy trzeba było odjeżdżać dalej z jakiegoś czy dworu, czy miasteczka, gdzie się już jakoś po trochu nawykło i gdzie było nam dobrze z ludźmi, tak przyjemnie, ze zdawało się że nam już nigdzie tak nie będzie - to skorośmy ujechali dalej wiorst kilkanaście, a zobaczyli - jak to miało miejsce w Drzewicy - z dala jakieś wspaniałe ruiny i basztę kościoła, a wjechawszy na podwórze dworku sosnową aleją zobaczyli dwór, a powitani wesoło - serdecznie byliśmy przyjęci - to i jakoś zapominało się o poprzednich. Wrażenia żywość się zacierała, a przywiązywać się zaczynaliśmy do tych znowu, u których żeśmy gościnności nowej szukali - a ja wszystkiego miałem przy sobie sześć centów, i to monetą austriacką - a innych kłopotów. także nie zaznałem, bo jeśli kiedy były gdzie jakie, to nie do mnie należały."

"Wypadło nam stanąć nie w miasteczku, ale we dworze pp. Reiskich. Zastaliśmy wielu gości z okolicy, był to dzień imienin siostry żony pana samego. Dwór cały otoczony wodą, leży bowiem nad rzeczką Drzewiczką, prześliczny i malowniczy. Z ganku dworskiego, zarosłego gęsto winem dzikim, widok przecudny - na ruiny zamku wczesnorenesansowego. Widzisz tu całą walkę renesansu z miejscowym gotycyzmem. Całość niesłychanie malownicza."

Artur zmarł 14 maja 1900 roku w Drzewicy, jego żona pięć lat po nim.

W 1916 roku powstała w Drzewicy straż pożarna, przy wydatnej pomocy fabryki Kobylańskich i dworu Reiskich.

Kolejnym właścicielem Drzewicy został Artur Hieronim Franciszek Reisky. Studiował on prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1883 roku obronił doktorat. Po studiach powrócił do rodzinnej Drzewicy, gdzie wykonywał obowiązki sędziego pokoju oraz poświęcił się badaniom heraldycznym. Był członkiem Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie. Zgromadził dużo materiałów do dziejów polskich rodów rycerskich i rodzin szlacheckich. Wykorzystywał je we współpracy ze swoim przyjacielem, Adamem Bonieckim, z którym od 1899 roku wydawał Herbarz polski. Po śmierci Bonieckiego w 1909 roku sam wydał trzy tomy Herbarza… Swoje bogate archiwum zapisał młodemu historykowi, Włodzimierzowi Dworzaczkowi, który kontynuował prace nad Herbarzem… do 1944 roku – w tym roku materiały uległy zniszczeniu w pożarze Biblioteki Krasińskich w Warszawie podczas powstania warszawskiego.

W trosce o przyszłe pokolenia założył w Drzewicy ochronkę dla dzieci, której prowadzenie powierzył Tercjankom. Artur Reisky zmarł w wieku 70 lat 25 sierpnia 1928 roku w Warszawie. W 1930 roku majątek w Drzewicy liczył 480 hektarów.  W latach 30. XX wieku został rozparcelowany za długi na rzecz Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Warszawie.

Zespół architektoniczno-parkowy

Obecny dwór w Drzewicy, znajdujący się na podzamczu, wybudowali, a następnie rozbudowali w połowie XVIII wieku Szaniawscy. W okresie, gdy zamek i drewniany pałacyk stanowiły rezydencję mieszkalną, dwór pełnił rolę budynku gospodarczego. Zamieszkano w nim dopiero po pożarze pałacyku. Jest to murowany, parterowy budynek z dwukolumnowym gankiem, posadowiony na fundamentach z XV stulecia. Z prawej strony nie ma już części zabudowań, które rozebrane zostały w latach 70. XX wieku. Rozebrano także boczne skrzydła dworu. Budynek w swojej bryle kryje kilka interesujących elementów, tj. XV-wieczne ostrołukowe portale w piwnicy czy fragmenty elementów rzeźbionych w kamieniu. Przed dworem znajduje się rzeźbiona kamienna tablica z herbem Szaniawskich Junosza i łacińskim napisem przekazującym potomnym że:

"Filip Nareusz Szaniawski, starosta kąkolewnicki swoim sąsiadom i twojej potomności na pożytek dla ozdoby miejsca, mieszkańcom i przechodniom ku wygodzie, miasto Drzewicę, które jak pamiętasz, że i z samej nazwy jest drewniane, wybudował z kamienia od fundamentów w roku pańskim 1762".

Do niedawna dwór był zamieszkały, obecnie jest opuszczony i niszczeje.

Źródła wiedzy
  • Boniecki A., Herbarz polski, Tom 4, Warszawa 1901.
  • Dziedzictwo historyczne gminy Drzewica w oprawie artystycznej – ilustrowany folder, 2012.
  • Haratym A., Fabian Kazimierz Szaniawski h. Junosza (w:) Polski Słownik Biograficzny, tom XLVI, wyd. 2009-2010.
  • Haratym A., Filip Nereusz Szaniawski h. Junosza w Polski (w:) Polski Słownik Biograficzny, tom XLVI, wyd. 2009-2010.
  • Herbarz polski Kaspra Niesieckiego powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopismów, dowodów urzędowych i wydany przez Jana Nep. Bobrowicza, Tom 2, Lipsk 1839.
  • red. M. Hubka, Drzewica. Szkice z dziejów miasta, Piotrków Trybunalski 2009.
  • Kurjer Warszawski 1840
  • Księga Adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, 1930.
  • Łopatkiewicz P., Łopatkiewicz T., Szkicownik Stanisława Wyspiańskiego z naukowo-artystycznej wycieczki w Opoczyńskie z roku 1888, Kraków 2018.
  • Niesiecki K., Herbarz Polski, tom III, Lipsk, 1839.
  • Rybus H., Prymas Maciej Drzewiecki : zarys biografii (1467-1535), Studia Theologica Varsaviensia 2/1-2, 1964.
  • Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom II, Warszawa 1888.
  • Spacerownik po regionie czyli szlakiem zamków w województwie łódzkim – Drzewica, zeszyt 7, bezpłatny dodatek do łódzkiego wydania Gazety Wyborczej.
  • Wiadomości Opoczyńskie: kwartalnik poświęcony sprawom ziemi opoczyńskiej. 1925 R. 1 no 2
  • Wykaz zabytków wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych woj. łódzkiego (stan na 31 grudnia 2017 r.)
  • www.drzewica.pl
  • www.geneteka.genealodzy.pl
  • www.opoczno.republika.pl
  • www.prymaspolski.pl
  • www.sejm-wielki.pl
  • Zarys dziejów Drzewicy do końca II wojny światowej (w:) Drzewica, Gdańsk 1984.

Opracowała: Aleksandra Szafrańska-Dolewska, zdjęcia: wizytacja terenowa 2017 r.

logo dwory i pałace polski

Copyright © 2020 Dwory i Pałace Polski. Powered by Indico S.C.  & Joomla! CMS 

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Znajdż nas na:

Instagram Facebook Facebook youtube

Kontakt

Indico S.C. , Przyjaźni9, 84-215 Gowino
NIP: 5882424318, REGON: 366309509

Kontakt z redakcją:

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.