Twój koszyk jest pusty

Pałac w Ujeździe

Informacje ogólne

Lokalizacja: województwo łódzkie, powiat tomaszowski, gmina Ujazd

Rodzaj obiektu:
Pałac
Zastosowanie:
własność prywatna
Stan zachowania:
Odrestaurowany
Zespół:
pałacowo-parkowy
Skład zespołu:
pałac, park, chlewnia, owczarnia, stodoła, budynek podworski, brama, kaplica przy bramie wjazdowej, rządcówka, młyn
Numer rejestru:
371 (pałac), 93 (park)
Organ wpisujący:
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Łodzi
Data wpisu:
27 Maj, 1967

Posiadasz więcej informacji
o obiekcie? Skontaktuj się z nami!

Zapoznaj się z historią pałacu w Ujaździe

Przeczytaj więcej informacji o pałacu w Ujaździe. Poznaj jego historię. Miłego czytania!

Historia

Po raz pierwszy wieś Ujazd w źródłach pisanych pojawia się w 1283 r. Przekształcona w miasteczko, stała się ośrodkiem sporego majątku od początku pozostającego w rękach prywatnych. Na początku XV w. miecznik łęczycki i kasztelan inowłodzki, Piotr Tłuk herbu Jastrzębiec ze Stryjkowa, na świeżo wykarczowanych łanach założył miasto. Uznaje się go za budowniczego zamku w Ujeździe. Wtedy też erygowano parafię p.w. św. Wojciecha, Wita i Krzysztofa. W 1469 lub w 1474 r., po śmierci Piotra, miasto razem z zamkiem na krótki okres trafiły w ręce Stanisława Warszyckiego.

W 1476 r. Ujazd kupił Piotr Dunin z Pratkowic herbu Łabędź – podkomorzy sandomierski, starosta łęczycki, wojewoda brzesko-kujawski. W 1476 r. uzyskał on potwierdzenie wcześniejszych przywilejów od króla Kazimierza Jagiellończyka. Na krótko przed śmiercią, Piotr Dunin dokonał rozbudowy zamku Strykowskich i przekształcił go w największy obszarowo prywatny zamek w okolicy. Po śmierci Piotra majątek przejęła wdowa po nim, Wincentyna Leżańska herbu Nałęcz. W 1485 r. otrzymała ona nowe potwierdzenia przywilejów. Kolejnymi właścicielami Ujazdu byli Stanisław Dunin, kasztelan łęczycki i jego brat Wincenty, stolnik łęczycki. Wincenty, ożenił się z Walewską herbu Pierzchała. Urodziła im się jedna córka, Anna. W 1594 r. wyszła ona za mąż za Pawła Szczawińskiego herbu Prawdzic - kasztelana sochaczewskiego i brzezińskiego, starostę sochaczewskiego, łęczyckiego i wareckiego, ochmistrza królowej Anny Jagiellonki. Anna w posagu otrzymała Ujazd. W 1615 r. król Zygmunt III potwierdził Janowi Szczawińskiemu przywilej nadany przez Zygmunta I w 1523 r. dotyczący targów i jarmarków.

W 1620 r. majątek w Ujeździe odkupił od Szczawińskich Kasper Denhoff herbu Świnka, posiadający portugalskie korzenie przedstawiciel szlachty inflanckiej, starosta bolesławski i wojewoda sieradzki. Cztery lata wcześniej poślubił on Aleksandrę Koniecpolską, córkę wojewody sieradzkiego. W I poł. XVII w. Kasper rozebrał częściowo średniowieczny zamek, a pozostałe mury wykorzystał do wybudowania wczesnobarokowego pałacu.

W II poł. XVIII w. Apolonia Doenhoff z Leduchowskich wyszła za mąż za Tomasza Ostrowskiego herbu Rawicz, kasztelana czerskiego, podskarbiego koronnego, marszałka Sejmu Czteroletniego i założyciela Tomaszowa Mazowieckiego. W posagu wniosła majątek w Ujeździe. W 1812 r. Ostrowski na ruinach pałacu Denhoffa wybudował nowy drewniany obiekt. Kazał również wykonać pieczęć z napisem „Państwo Ujazd”, a także wybijał własne pieniądze. Antoni Ostrowski, syn Tomasza, w latach 1810-1813 na miejscu drewnianego pałacu ojca wybudował obecny murowany neogotycki pałac. Tomasz brał udział w powstaniu listopadowym, przez co był zmuszony udać się na emigrację do Francji. Majątek w Ujeździe został skonfiskowany przez rząd carski. W 1869 r. pałac wraz z parkiem udało się wykupić od władz rosyjskich przybyłemu z Francji synowi Antoniego, Stanisławowi Ostrowskiemu. W latach 1882-1886 wyremontował on rodzinną siedzibę. Kolejnym właścicielem majątku został Juliusz Ostrowski, a następnie Jan Krystian Ostrowski, w rękach którego znajdował się on do II wojny światowej.

Po jej zakończeniu majątek przeszedł na własność skarbu państwa. Pałac przejął lokalny PGR, co przyczyniło się do jego dewastacji. W 1957 r. jego użytkownikiem został Związek Harcerstwa Polskiego, który do 2001 r. prowadził w nim ośrodek szkoleniowy, organizując kolonie, obozy i inne przedsięwzięcia. Z pomocą dotacji państwowych obiekt gruntownie odnowiono. Po zmianie ustroju harcerze opuścili go, bo zabrakło im pieniędzy na jej utrzymanie. Wnętrze zalała woda ze zniszczonej mrozem instalacji wodociągowej i c.o. W 2002 r. pałac został wystawiony na sprzedaż. Kupiła go spółdzielnia lekarzy z Łodzi z zamiarem utworzenia w nim domu spokojnej starości. Przetarg został jednak unieważniony i pałac wystawiono na kolejną licytację, na której nabył go lokalny przedsiębiorca, Stanisław Najder.

 

Obecny pałac w Ujeździe wybudowano w latach 1810-1813 z inicjatywy Antoniego Ostrowskiego. Neogotycki charakter pałac uzyskał dzięki przebudowie w latach 1882-86. Jest to dwukondygnacyjna budowla na planie wydłużonego prostokąta z dwoma piętrowymi ryzalitami od frontu i tarasem od strony wschodniej. Wnętrza pałacu zostały przebudowane na pocz. XX w. W okresie międzywojennym częściowo zmieniono elewację pałacu, m.in. dobudowując do niego taras od strony ogrodu. Pałac otacza 14 hektarowy park krajobrazowy położony w dolinie Piasecznicy urządzony wg XVII-wiecznych zasad. Na pocz. XXI w. nowy właściciel przystąpił do porządkowania parku oraz gruntownego remontu pałacu. W latach 2003-2004 prowadzono przy pałacu wykopaliska archeologiczne. Przy północnej stronie odkryto duże fragmenty dobrze zachowanych fundamentów zamku z okresu średniowiecza. Badania wykazały, że powierzchnia dawnego zamku była czterokrotnie większa od współczesnego pałacu. Część południowych fundamentów wykorzystano przy wznoszeniu nowego budynku, który stoi tu do dzisiaj.

Źródła wiedzy
  • Artykuł: Pałac w Ujeździe wróci do świetności, 19-10-2012 r., - LINK
  • Guerquin B., Zamki w Polsce, Arkady 1984.
  • Kajzer L., Salm J., Kołodziejski S., Leksykon zamków w Polsce, Arkady 2001.
  • Ostrowski Tomasz Adam (w:) Polski Słownik Biograficzny, Tom XXIV, Wrocław 1979.
  • Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XII, Warszawa 1892, s. 761-762.
  • Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Ujazd, 2005.
  • Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Ujazd, 2011.
  • Tabella Miast, Wsi, Osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommisyi Rządowey Spraw Wewnętrznych i Policyi, Tom II, Warszawa 1827.
  • Wykaz zabytków wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych woj. łódzkiego (stan na 01.05.2015 r.)
  • www.gunthera.wordpress.com

Opracowała: Aleksandra Szafrańska-Dolewska, zdjęcie: Tadeusz Nowiński (udostępniono za zgodą autora).

logo dwory i pałace polski

Copyright © 2020 Dwory i Pałace Polski. Powered by Indico S.C.  & Joomla! CMS 

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Znajdż nas na:

Instagram Facebook Facebook youtube

Kontakt

Indico S.C. , Przyjaźni9, 84-215 Gowino
NIP: 5882424318, REGON: 366309509

Kontakt z redakcją:

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.